De nervus vagus, deel 2

Hypo- en hyper-modus

In het vorige blog hebben we het gehad over de nervus vagus en de verschillende onderdelen waaruit deze bestaat: het ventrale gedeelte (“I am”), het sympathische gedeelte (“I can”) en het dorsale gedeelte (“I can’t”). Het sympathische gedeelte wordt ook wel ‘hyper’ genoemd, en het dorsale gedeelte ook wel ‘hypo’.  Het ventrale gedeelte van de nervus vagus is je gezonde zelf, je wilt er dus voor zorgen dat je je gedurende de dag zoveel mogelijk in dit gedeelte bevindt.

Het lastige van deze systemen is dat het ene het andere onderdrukt. Voornamelijk de hyper-modus is hierin overheersend. Als je je bijvoorbeeld veel in de hyper-modus bevindt, zul je minder goed slapen, minder goed herstellen, je voedsel lastiger verteren en meer moeite hebben met ontspannen.

Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je zoveel mogelijk probeert om balans te houden in je staat van zijn. Het ventrale gedeelte, ofwel je gezonde zelf, ligt namelijk tussen ‘hyper’ en ‘hypo’ in, en is de optimale staat van de nervus vagus. Wanneer je veel in een hyper-modus zit, zal het voordelig werken om activiteiten te beoefenen die ervoor zorgen dat je meer afzakt naar een hypo-modus en andersom.

Fysiotherapie Personal Training Utrecht Hardloopbegeleiding

Voor velen klinkt dit als iets waar je pas rekening mee moet gaan houden als je ziek bent of als je in een burnout zit. Maar door je hierin te verdiepen en je leefstijl aan te passen op je behoeftes kun je preventief te werk gaan. Hopelijk kun je dan tot op zekere hoogte voorkomen dat je overspannen raakt.

Wat nou als je bijvoorbeeld een drukke dag op je werk hebt gehad en je wilt gaan sporten? Meestal horen we dan dat mensen even die energie ‘eruit’ moeten sporten. Is het dan slim om vanuit deze ‘hyper-modus’ nog even een extra intensieve HIIT-training (High Intensity Interval Training) te volgen? Of wat nu als je juist een beetje vermoeid wakker wordt? Is het dan wel zo slim om in die ‘hypo-modus’ een rustige yin-yoga te gaan doen terwijl je juist behoefte hebt aan energie?

Fysiotherapie Personal Training Utrecht Hardloopbegeleiding

Timing en oefeningen
Als je op deze manier naar je dag kijkt, kun je je activiteiten baseren op de behoeftes van je lichaam en je hoofd. Zit je in een hypo-staat dan kun je denken aan ademhalingsoefeningen waarbij je de nadruk legt op je inademing. Dat verhoogt je hartslag enigszins. Probeer eens HIIT te doen in plaats van yoga. Je traint dan intensiever en verhoogt zo je hartslag. Of zet hele harde muziek aan en/of spring in een ijsbad.

Als je in een hyper-staat bent, doe dan ademhalingsoefeningen die gericht zijn op uitademen. Dat verlaagt juist de hartslag. Het kan heel goed helpen om dit te doen nadat je gesport hebt. Kies voor een rustgevende yogasessie in plaats van een HIIT-training. Je bent op die manier wel actief bezig, maar houdt de hartslag in een lager segment. Zet rustgevende muziek op en spring juist niet in dat ijsbad. 😉

Ook de timing van je activiteiten heeft invloed op je staat van zijn. Douche je normaal gesproken in de avond, vraag je dan eens af of koud afdouchen dan wel de juiste keuze is. Voor het slapengaan wil je je lichaam eigenlijk richting een ‘hypo-staat’ brengen. Koud afdouchen werkt dan eigenlijk precies tegengesteld: het verkwikt en geeft nieuwe energie.

Sport je in de ochtend? Is yoga in combinatie met meditatie dan wel een slimme keuze als activatie voor je dag? Yoga en meditatie zijn manieren om je lichaam tot rust te brengen en je lichaam van een ‘hyper-staat’ terug te brengen naar de ontspanning. Als je dus in de ochtend daarvoor kiest, kan het lastig zijn om je energiek te voelen gedurende de dag.

Veel van deze keuzes maken we aan de hand van hoe onze samenleving in elkaar steekt. Het kan namelijk bijvoorbeeld zo zijn dat je lokale sportschool nou eenmaal alleen in de ochtend yogalessen aanbiedt en in de avond HIIT-trainingen. Misschien kun je ze eens vragen waarom ze eigenlijk deze lessen zo hebben ingedeeld?

Wij adviseren in ieder geval om hier eens bewust naar te kijken binnen al je leefgewoontes en goed naar je lichaam te luisteren!